With a bag full of tried and tested local solutions, a mentor in Prof. Sergii Moskovko and renewed motivation that maybe, just maybe this time we can make a lasting difference, the Angels Initiative was launched in Ukraine.
„Pojedź do Wietnamu i znajdź rozwiązanie dla problemu niedożywienia dzieci w ponad 10 000 ubogich wioskach. A przy okazji, Jerry, masz pokazać efekty za sześć miesięcy”.
Takie wyzwanie stanęło przed Jerrym Sterninem w 1990 r. 20 lat później miliony wietnamskich dzieci bawią się na podmokłych polach ryżowych, najwyraźniej pełne energii, która wystarczy im na cały tydzień. Zapytacie, jak tego dokonał: poszukiwał większych, lepiej odżywionych dzieci, promyków nadziei w wioskach, i stworzył przestrzeń, gdzie ich matki mogły dzielić się tajnymi przepisami z matkami niedożywionych dzieci w ramach wiejskich grup wspólnego gotowania.
Uruchomienie projektu leczenia udarów w kraju, w którym odsetek zabiegów udrożnienia w skali kraju wynosi poniżej 1%, stanowi nie mniejsze wyzwanie. Dla wielu pacjentów na Ukrainie rozpoznanie udaru oznacza wyrok śmierci. Nawet biorąc pod uwagę podejmowane w ostatnich latach wysiłki, aby zwiększyć świadomość i poprawić leczenie udaru, jakość opieki jest nadal wyjątkowo nierówna. Z wyjątkiem jednego niewielkiego miasta leżącego 260 km na południowy zachód od Kijowa – Winnicy.
Zbliżając się do szpitala, można się poczuć jak w starym filmie o Jamesie Bondzie z lat sześćdziesiątych, ale po wejściu na oddział leczenia udarów widać światełko nadziei. Zespół udarowy kierowany przez profesora Sergija Moskovko jest w stanie leczyć ponad 20% tutejszych pacjentów. Faktycznie zabiegom udrożnienia poddaje się tu więcej pacjentów niż we wszystkich innych szpitalach przystosowanych do leczenia udarów na Ukrainie razem wziętych. Zatem nic dziwnego, że gdy konsultanci Inicjatywy Angels rozpoczęli działania na tym obszarze, w pierwszej kolejności udali się po wiedzę do ośrodka profesora Moskovko.
Wdrażając Inicjatywę Angels w innych krajach o niskich i średnich dochodach nauczyliśmy się, że często istnieje tysiąc różnych powodów, dlaczego sytuacja jest taka, a nie inna, i dlaczego zmiana jest niemożliwa. W Winnicy również nie brakowało problemów, z tym, że tutaj uznano je za rzeczywiste, ale bez znaczenia (TBU – true but useless). Nie istniało wyzwanie, do którego nie dałoby się dopasować praktycznego rozwiązania na miejscu.
Mając w zanadrzu mnóstwo sprawdzonych miejscowych rozwiązań, mentora w osobie profesora Moskovko i nowy zapał, uruchomiliśmy Inicjatywę Angels na Ukrainie, licząc, że tym razem może wreszcie uda nam się spowodować trwałą zmianę. Na otwarciu pojawiło się 700 lekarzy udarowych ze wszystkich regionów kraju, w tym wybitni specjaliści, tacy jak były Minister Zdrowia i Prezes Ukraińskiego Towarzystwa Udarowego – prof. Mykola Polishchuk, główny neurolog – prof. Tamara Mischenko, główny neurochirurg – prof. Eugen Pedachenko, główny specjalista chorób wewnętrznych – prof. Vasyl Netiazhenko, oraz oczywiście prof. Moskovko, który został koordynatorem krajowym Inicjatywy Angels na Ukrainie.
Od tego czasu inicjatywa, nosząca teraz wyraźny ślad ośrodka w Winnicy, jest pracowicie wdrażana w całym kraju i wywołała spore poruszenie. Oficjalnie wspierają ją Ukraińskie Towarzystwo Udarowe, Ukraińskie Stowarzyszenie Neurologów, Psychiatrów i Narkologów, Ukraińskie Stowarzyszenie Lekarzy Chorób Wewnętrznych oraz Ukraińskie Towarzystwo Neurochirurgów.
Nasza podróż dopiero się zaczęła, ale Inicjatywa Angels na Ukrainie zyskała rozpęd niespotykany wcześniej w tym kraju. Zaczynając od zera, ale z entuzjazmem profesora Moskovko i wsparciem całego środowiska medycznego Ukrainy, sieć Angels robi znacznie więcej niż rozwiązywanie głównego problemu. Udowadnia, że niezależnie od sytuacji, od rozwiązania często dzieli nas tylko jeden promyk nadziei.
