Nikt się nie spodziewał, że zespół udarowy w zaatakowanej przez Covid włoskiej Lombardii osiągnie sprawność godną nagrody. Ale w Szpitalu Miejskim w Brescii liczba zabiegów wykonywanych przed pandemią oraz ścisła współpraca neurologów i neuroradiologów interwencyjnych przyczyniły się do wygranej.
Wojna wybuchła we włoskiej Lombardii dnia 21 lutego 2020.
W ciągu dni szkoły, przedsiębiorstwa i restauracje zamykały się jedna po drugiej, zaś burmistrz Mediolanu, stolicy prowincji, zamknął urzędy publiczne. Po kolejnych dwóch tygodniach całe Włochy poddano lockdownowi trwającemu 2 miesiące, jeden tydzień i dwa dni.
Codogno, małe miasteczko na południe od Mediolanu, gdzie potwierdzono pierwszy przypadek transmisji Covid-19, w ciągu jednej nocy stało się powszechnie znane jako epicentrum pandemii Covid-19 w Europie. Pacjent nr 1 przeżył, ale dziesiątkom tysięcy się to nie udało, gdy wirus przedzierał się przez prowincje Brescia i Bergamo, zanim rozprzestrzenił się, dewastując biedniejsze południe.
Położony w odległości wartej 6 euro przejażdżki autobusem na północy wschód od Codogno Szpital Miejski w Brescii najbardziej odczuł przeciążenie systemu opieki zdrowotnej. Pomiędzy 1 marca a 31 maja, u ponad 500 pracowników szpitala, w tym przede wszystkim lekarzy i pielęgniarek, stwierdzono dodatnie wyniki testów w kierunku Covid-19. Lombardzkie Pogotowie Ratunkowe (AREU) toczyło podobnie ciężką bitwę, ale utrzymywało pozycje mimo wzrostu wezwań i pacjentów tłoczących się w szpitalnych korytarzach.
Covid-19 rozszczepił algorytm leczenia udarów
Jako szpital kliniczny liczący ponad 1500 łóżek, Szpital Miejski w Brescii do swoich niedawnych osiągnięć zaliczał wart odnotowania wzrost liczby pacjentów z ostrym udarem odnoszących korzyści z zabiegów trombolizy ogólnoustrojowej i trombektomii śródnaczyniowej.
Oddział Neurologii Naczyniowej otwarto w 2005 r. Stał się on ośrodkiem, do którego kierowano pacjentów z ostrymi udarami z terenu całej Brescii, rozległego terytorium zamieszkałego przez około milion mieszkańców. Rosnący odsetek leczenia rekanalizacyjnego oferowanego pacjentom z udarem po części wynikał z poszerzenia okna terapeutycznego i wskazań klinicznych do tego typu terapii - ale równie ważna okazała się całodobowa gotowość oddziału neurologicznego, obecność pielęgniarek specjalizujących się w opiece nad pacjentami z udarem, a przede wszystkim ścisła współpraca pomiędzy neurologami a neuroradiologami interwencyjnymi, która ułatwiła ocenę wyników badań obrazowych układu nerwowego, w tym tych pochodzących ze szpitali peryferyjnych, w ciągu dnia.
W tym czasie jednak Szpital Miejski w Brescii przypominał pole bitwy, gdyż lekarze ramię w ramię walczyli z wirusem, który przetaczał się przez Lombardię jak tsunami. Nie tylko dostęp do izby przyjęć był niezwykle utrudniony, ale w wielu przypadkach pacjenci z udarem i stwierdzonym zakażeniem Covid mieli gorsze rokowania niż pacjenci niezakażeni wirusem.
Potrzeba różnicowania pomiędzy pacjentami zakażonymi a niezakażonymi sprawiła, że leczenie ostrego udaru stało się niezwykle złożone, co doprowadziło do wprowadzenia specjalnych algorytmów postępowania z pacjentami po udarze. Zmiany obejmowały wydzielenie dróg i stworzenie „szarej” ścieżki z izby przyjęć na oddział udarowy, gdzie wydzielono salę dla pacjentów oczekujących na wynik badania wymazu.
Osiąganie doskonałości w czasach kryzysu
W szczycie kryzysu nikt nie mógł przewidzieć, że szpital w ogarniętych pandemią północnych Włoszech zamknie rok nagrodą za doskonałe wyniki w leczeniu udarów. Ale na koniec 2020 r, zespół udarowy ze Szpitala Miejskiego w Brescii sięgnął po swoją pierwszą nagrodę ESO Angels Award przyznaną w czwartym kwartale, gdy liczba zgonów związanych z Covid we Włoszech sięgała 1000 dziennie. W ciągu roku, który ponad miarę obciążał system opieki zdrowotnej, w szpitalu poddano terapii rekanalizacyjnej co najmniej 162 pacjentów, z czego w 73 wypadkach wykonano trombektomię śródnaczyniową, rejestrując czas od przyjęcia do zabiegu spełniający kryteria złotej nagrody.
Dr Nicola Gilberti przypisuje ten niespodziewany sukces zmianom dokonanym w algorytmie opieki nad pacjentami udarowymi, co skróciło czas leczenia na przestrzeni lat. Obejmowały one wcześniejsze powiadamianie neurologa przez dyspozytora by AREU, że pacjent prawdopodobnie dotknięty udarem jest w drodze, badanie neurologiczne podczas triażu, natychmiastową i kolegialną ocenę wyników obrazowania techniką TK przeprowadzaną przez neurologa i neuroradiologa interwencyjnego w celu podejmowania optymalnych decyzji terapeutycznych i, o ile pozwalał na to stan kliniczny chorego, rozpoczęcie trombolizy przed uzyskaniem wyników badan heamtologicznych i biochemicznych.
Dalej w drogę
„Niezależnie od wszystkiego, dzięki wsparciu programu Angels, chcieliśmy kontynuować optymalizację algorytmu opieki nad pacjentami udarowymi,” mówi dr Gilberti. „Oznaczało to wykrojenie miejsca na organizację zebrań, podczas których dyskutuje się przypadki kliniczne, praktyczną symulację, która pomagała nam wskazać potencjalne działania naprawcze, szkolenie pielęgniarek na oddziale udarowym i uczestnictwo w krajowych programach monitoringu takich jak MonitorISA i programach międzynarodowych takich jak nagrody ESO-Angels Awards.”
Wykazawszy hart ducha w trudnych czasach, zespół udarowy ze Szpitala Miejskiego w Brescii kontynuuje swą drogę w kierunku lepszej opieki nad pacjentami udarowymi. Czas od przyjęcia do leczenia stabilnie utrzymywał się na poziomie wymaganym dla złotej nagrody i stwierdzono, że awans w rankingach może wymagać znaczących zmian w funkcjonalnej i strukturalnej organizacji szpitala.
Najistotniejsze zasoby mieli jednak już na miejscu - zmotywowany zespół, który wykazał, że jest w stanie sprostać największemu wyzwaniu dla zdrowia publicznego w stuleciu.
