Istotna zmiana często zaczyna się od wykonania małego kroku poza strefę komfortu. Nigdy nie wiemy, w jakim kierunku pójdziemy, czy napotkamy na trudności albo jak wiele będziemy musieli z siebie dać. Wszystko, co mamy to pasja i cel ostateczny, który wytycza nam drogę.
W Bułgarii nadal istnieje wiele regionów bez szpitali zapewniających leczenie pacjentom z udarem niedokrwiennym w fazie nadostrej.
Do niedawna sytuacja taka miała także miejsce w okręgu Chaskowo, w którym około 240 000 osób nie miało możliwości poddania się szybkiemu leczeniu metodą rekanalizacji w razie doznania udaru niedokrwiennego. Pod koniec 2017 roku neurolodzy ze Szpitala w Chaskowie wraz z kolegami ze szpitalnego oddziału ratunkowego i oddziału intensywnej terapii podjęli decyzję, że musi to ulec zmianie i wykonali pierwszy krok.
Zadanie stojące przed tym szpitalem z pewnością nie należało do łatwych, nawet z logistycznego punktu widzenia – oddział neurologiczny znajdował się kilka kilometrów od oddziału ratunkowego, tomografu do badań TK i oddziału intensywnej terapii. Po wielu rozmowach między różnymi jednostkami szpitala i przy wsparciu dyrekcji opracowano nowy protokół wewnątrzszpitalny. W dalszej kolejności odbyły się spotkania z zespołami stacji pogotowia ratunkowego.
Pierwszy kwalifikujący się do leczenia pacjent z udarem niedokrwiennym został poddany leczeniu już w grudniu 2017 roku. Wynik był pozytywny i zespół nadal śmiało zmierzał ku optymalizacji leczenia swoich pacjentów z udarem mózgu.
Kolejnym krokiem był udział trzech lekarzy w serii narodowych forów i szkoleniu w ośrodku symulacji w Szpitalu Uniwersyteckim św. Anny w Brnie, w Czechach, jak również wymiana doświadczeń w Szpitalu Uniwersyteckim św. Anny w Sofii. Zdobyta wiedza dała zespołowi udarowemu ze szpitala w Chaskowie poczucie pewności i zaledwie rok po przeprowadzeniu pierwszego zabiegu rekanalizacji stał się on w pełni funkcjonującym ośrodkiem leczenia udarów, gotowym służyć mieszkańcom regionu.
***
W 2018 roku fala motywacji do optymalizacji leczenia udarów zaczęła też docierać do najbardziej na południe wysuniętego okręgu Bułgarii, mianowicie do okręgu Kyrdżali. Ten położony między okręgiem Chaskowo a Grecją region zamieszkuje ponad 150 000 ludzi, którzy wcześniej nie mieli łatwego dostępu do leczenia metodą rekanalizacji.
Skłoniło to doktora Yordana Karaivanova, kierownika Oddziału Neurologicznego w Szpitalu im. dr Atanasa Dafovskiego, do podjęcia próby zainspirowania zmiany w obwodzie Kyrdżali. Kierownictwo szpitala, reprezentowane przez profesora doktora Todora Cherkezova, w pełni go popierało i wspólnie wykonali pierwsze kroki.
W lutym 2018 roku zorganizowali w szpitalu duże interdyscyplinarne spotkanie, na które zaprosili czołowych specjalistów z innych szpitali, prosząc ich o podzielenie się doświadczeniem w leczeniu udaru mózgu. Spotkanie wzbudziło ogromne zainteresowanie i zmotywowało wszystkie oddziały do aktywnego włączenia się w ten proces. Doktor Karaivanov wie, że w leczeniu udaru mózgu liczy się każda minuta, dlatego też nalegał na konieczność wprowadzenia systemu szpitalnego pozwalającego zawiadamiać oddziały zaangażowane w leczenie pacjentów z udarem o przyjęciu pacjenta potencjalnie kwalifikującego się do leczenia.
W połowie marca 2018 roku opracowano system i zespół szpitalny chciał sprawdzić, czy będzie on działał. Przy współpracy zespołu z Inicjatywy Angels przeprowadzono symulację udaru, która dodała zespołowi pewności w oczekiwaniu na pierwszego pacjenta kwalifikującego się do leczenia. Taki pacjent został przywieziony kilka tygodni później i doktor Karaivanov mógł przeprowadzić leczenie. Niedługo potem pojawił się drugi i trzeci pacjent, i wszyscy oni otrzymali drugą szansę na życie.
Doświadczenie to zmotywowało zespół do dalszych wysiłków, aby nie został pominięty żaden kwalifikujący się do leczenia pacjent z okręgu Kyrdżali. Doktor Atanas Mitkov, dyrektor stacji pogotowia ratunkowego w Kyrdżali, i główna asystentka medyczna, Daniela Delcheva, współpracują z doktorem Karaivanovem oraz z zespołem Angels nad organizacją zakrojonego na szeroką skalę szkolenia dla zespołów karetek ratunkowych dotyczącego postępowania z pacjentem, który potencjalnie mógł doznać udaru. W ciągu 3 dni przeszkolono ponad 100 pierwszych uczestników ze wszystkich oddziałów z okręgu Kyrdżali.
Jak się okazało, pierwszy krok przeistoczył się w śmiały skok w kierunku zapewnienia lepszej jakości życia pacjentom z udarem mózgu w okręgu Kyrdżali.
Prowincja Płowdiw leży w środkowo-południowej Bułgarii i graniczy z okręgami Chaskowo i Kyrdżali, ale jest gęściej zaludniona i posiada prawie 700 000 mieszkańców. Mieści się w niej również największy szpital w Bułgarii - Szpital Uniwersytecki św. Georgi.
Misja profesor Penki Atanasowej, która chciała udoskonalić ścieżkę leczenia udaru mózgu w tym szpitalu, również nie należała do łatwych. Jej motywacja oraz przekonanie, że jeśli uda się pomyślnie ukończyć to zadanie, region zyska istotne korzyści, skłoniły ją do zorganizowania licznych spotkań w szpitalu.
Profesor Atanasowa jest neurologiem specjalizującym się w udarze mózgu i była osobiście zaangażowana w szkolenie dużej liczby personelu ratunkowego z zakresu postępowania z pacjentami, którzy potencjalnie mogli doznać udaru mózgu. Niemniej jednak, profesor uważa, że jakość leczenia powinna być nadrzędna w stosunku do liczby pacjentów, dlatego też dba o to, by jej zespół był zawsze dobrze wyszkolony i posiadał aktualną wiedzę na temat najnowszych zaleceń międzynarodowych i najlepszych praktyk.
Od momentu dołączenia do sieci Inicjatywy Angels wyznaczyła ona trzech przedstawicieli szpitala do odbycia wizyty w szkoleniowym ośrodku symulacji leczenia udaru mózgu w Szpitalu Uniwersyteckim św. Anny w Brnie, a także inne trzy osoby do odbycia szkolenia z zespołem z Kliniki Neurologicznej Szpitala Uniwersyteckiego św. Anny w Sofii – podobnie jak ich koledzy po fachu ze szpitala w Chaskowie.
Najbardziej znaczącą zmianą było jednak wdrożenie monitorowania jakości za pomocą rejestru RES-Q, obejmującego wszystkich pacjentów z udarem, którzy zostali przyjęci do kliniki. Zmiana ta prawie od razu przyniosła pozytywne rezultaty – w czasie krótszym niż jeden rok Szpital Uniwersytecki św. Jerzego uplasował się w pierwszej dziesiątce najbardziej aktywnych szpitali w kraju, działających na rzecz optymalizacji leczenia pacjentów z udarem mózgu.
W przypadku każdego z tych fachowców pierwszy krok, niezależnie od tego, jak bardzo trudny, prowadził do osiągnięcia satysfakcji płynącej z bycia naocznym świadkiem pewnych „cudów”, jak również z realizacji zawodowego obowiązku, a także poprawy życia wielu rodzin. Niemniej jednak, ślady ich stóp nie pozostają tylko w jednym szpitalu, mieście czy regionie, ale przemierzają całą Bułgarię, dając odwagę i motywując wielu kolegów z odległych części kraju. Duchem tym zaraziło się też wielu innych i wszyscy z niecierpliwością oczekują na kolejnych nowych bohaterów wspierających ich w walce przeciwko udarowi mózgu.
