Armenia rozpoczęła prowadzenie terapii rekanalizacyjnej u pacjentów z udarem mózgu w 2012 r. Jednakże taki rodzaj leczenia oferował tylko jeden szpital w całym kraju, z zaledwie 4–5 pacjentami leczonymi rocznie.
Położona na skrzyżowaniu Europy i Azji Armenia jest krajem śródlądowym, bogatym w piękno, kulturę i historię. Jej stolica, Erywań, zwany jest „Różowym miastem” za sprawą różowego kamienia wulkanicznego, który został użyty do budowy wielu budynków w mieście. Jest również uważany za jedno z najdłużej nadal zamieszkanych miast na świecie, założono go 29 lat przed Rzymem. Zgodnie z najnowszymi szacunkami, prawie jedna trzecia spośród 3 milionów mieszkańców kraju mieszka w Erywaniu.
Armenia rozpoczęła prowadzenie terapii rekanalizacyjnej u pacjentów z udarem mózgu w 2012 r. Jednakże taki rodzaj leczenia oferował tylko jeden szpital w całym kraju, z zaledwie 4–5 pacjentami leczonymi rocznie.
W 2014 roku nawiązano ścisłą współpracę z neurologami udarowymi z diaspory armeńskiej zamieszkującej USA, Kanadę i Europę. Ta owocna współpraca doprowadziła do rozmaitych szkoleń dla neurologów udarowych oraz przyjęcia kanadyjskich protokołów w leczeniu udaru. W 2016 r. Armeńskie Towarzystwo Neurologiczne rozpoczęło współpracę z Europejskim Stowarzyszeniem Udarowym (ESO) i dołączyło do projektu ESO-EAST i rejestru RES-Q.
Gdzieś po drodze dowiedzieli się również o nas i nawiązali z nami kontakt. W tamtym czasie nie mieliśmy konsultanta dla Armenii, ale byliśmy w stanie zapewnić części ich delegacji zakwaterowanie i możliwość uczestnictwa w szkoleniu z wykorzystaniem symulacji udaru mózgu w Centrum Symulacji Udaru w czeskim Brnie.
Sprawy nabrały rozpędu w 2018 r., kiedy rząd postanowił oficjalnie utworzyć krajowy program dotyczący ostrego udaru mózgu. Po długich latach edukacji i pracy, z wykorzystaniem jako podstawy solidnego protokołu, wiedzy i zaufania, krajowy program dotyczący udaru mózgu został uruchomiony w dwóch szpitalach w Erywaniu: Centrum Medycznym Erebouni i Szpitalu Uniwersytetu Medycznego w Erywaniu w lutym 2019.
Wyniki uzyskane między lutym i październikiem 2019 r. przekroczyły wszelkie oczekiwania:
Centrum Medyczne Erebouni
- Hospitalizowani pacjenci z ostrym udarem mózgu: 1,317
- Terapia rekanalizacyjna: 255
- Średni czas oczekiwania między przybyciem a rozpoczęciem zabiegu: 48 minut
Stanowy Uniwersytet Medyczny w Erywaniu
- Hospitalizowani pacjenci z ostrym udarem mózgu: 62
- Terapia rekanalizacyjna: 41
- Średni czas oczekiwania między przybyciem a rozpoczęciem zabiegu: 70 minut
Chcąc jeszcze bardziej poprawić i rozszerzyć program dot. ostrego udaru mózgu na inne szpitale, skontaktowano się z Angels, aby sprawdzić, czy istnieją inne możliwości szkolenia. W rezultacie kilku kolejnych armeńskich delegatów uczestniczyło w programie symulacji udaru mózgu w Czechach, a także w warsztatach „Szkolenia dla osób szkolących” w Niemczech.
Lew Prystupiuk, konsultant Angels odpowiedzialny za nowe kraje europejskie, odwiedził dwa szpitale pod koniec października i był pod wrażeniem tego, jak dobrze ich zespoły udarowe radziły sobie podczas dwóch przeprowadzonych symulacji. „Tak jakby leczyli pacjentów z udarem od lat, a nie tylko od kilku miesięcy” – stwierdził.
Po przeprowadzeniu symulacji i warsztatów oba szpitale zgodziły się wziąć udział w projekcie QASC, który rozpocznie się w listopadzie w celu poprawy opieki poudarowej w ostrych przypadkach. Zobowiązały się również do bardziej regularnego monitorowania jakości przy użyciu rejestru RES-Q. Ponadto dalsze dyskusje z krajowym koordynatorem zaowocowały porozumieniem w sprawie opracowania kursu edukacji pielęgniarskiej opartego na naszym internetowym kursie certyfikacji pielęgniarek.
Rzadko zdarza się być świadkiem tak szybkiego postępu na szczeblu krajowym i jesteśmy niezmiernie dumni z możliwości uczestniczenia w reformie leczenia udaru mózgu, jaka ma miejsce w Armenii. Historie takie jak ta są najlepszym dowodem na to, że przy wystarczającej motywacji można osiągnąć wszystko. Będziemy nadal robić, co w naszej mocy, aby wspierać cele społeczności Angels w Armenii: stworzymy dwa kolejne centra udarowe w Erywaniu i kolejne cztery w Armenii.
